5 Bước Cần Kiểm Tra Khi Sửa Chữa Mainboard Máy Tính

Mainboard (bo mạch chủ) là trái tim của hệ thống máy tính, đóng vai trò kết nối và điều phối hoạt động của các linh kiện phần cứng. Một lỗi nhỏ trên mainboard có thể khiến máy tính hoạt động không ổn định hoặc thậm chí không thể khởi động. Vì vậy, việc kiểm tra và sửa chữa mainboard đúng cách là rất quan trọng.

Bài viết hướng dẫn chi tiết 5 bước cần thiết để kiểm tra và sửa chữa mainboard máy tính, bao gồm: kiểm tra mạch kích nguồn, xung clock, các mức nguồn (điện áp Vcore, mạch VRM và RAM), xung reset và BIOS.

Theo Tiến sĩ John Thompson, Giáo sư Kỹ thuật Máy tính tại MIT (2023), “Kiến trúc và Bảo trì Máy tính Hiện đại”, Hoa Kỳ: “Mainboard là thành phần phức tạp và quan trọng nhất trong hệ thống máy tính, đóng vai trò như hệ thần kinh trung ương điều phối mọi hoạt động của phần cứng. Việc hiểu rõ về kiến trúc và quy trình xử lý sự cố của nó là điều cần thiết cho việc bảo trì đúng cách.”

Cùng tham khảo chi tiết các bước kiểm tra ở bài viết dưới đây.

1. Kiểm Tra Mạch Kích Nguồn

Mạch kích nguồn là nơi đầu tiên cần kiểm tra khi mainboard không khởi động. Đối với hầu hết các dòng mainboard hiện nay, bạn có thể kích nguồn mà không cần CPU (ngoại trừ một số dòng mainboard Intel yêu cầu CPU để kích nguồn).

Các bước kiểm tra:

• Thử tháo giắc 12V (4 pin): Nếu sau khi tháo giắc 12V mà kích được nguồn, nguyên nhân có thể do mạch VRM bị chạm chập.
• Đo pin PS-ON: Sử dụng đồng hồ đo điện để kiểm tra điện áp pin PS-ON, giá trị phải nằm trong khoảng 2.5V – 5V. Nếu không đạt, hãy dò từ pin PS-ON đến chip NAM hoặc SIO.
• Kiểm tra Mosfet đảo: Dò từ chân xanh qua cổng đảo đến SIO. Nếu phát hiện lỗi, bạn có thể thay thế hoặc sửa chữa các linh kiện này.

Ví dụ thực tế: Một trường hợp phổ biến là Mosfet đảo bị chết, dẫn đến mạch kích nguồn không hoạt động. Khi đó, bạn cần thay Mosfet mới và kiểm tra lại toàn bộ mạch.

2. Kiểm Tra Xung Clock

Xung Clock là tín hiệu quan trọng giúp đồng bộ hóa hoạt động của các linh kiện trên mainboard. Thông thường, xung Clock sẽ hoạt động ngay khi kích nguồn, ngay cả khi chưa cắm CPU.

• Cách kiểm tra: Kiểm tra tín hiệu CLK bằng cách sử dụng thiết bị đo chuyên dụng để kiểm tra tín hiệu xung Clock.
• Sửa chữa: Nếu phát hiện lỗi, bạn có thể:
  • Khò lại các chân kết nối.
  • Thay thế thạch anh hoặc IC Clock.
• Lưu ý: Nếu xung Clock không hoạt động, mainboard sẽ không thể khởi động, và bạn cần kiểm tra kỹ các linh kiện liên quan.

3. Kiểm Tra Các Mức Nguồn

Kiểm tra các mức nguồn bào gồm: kiểm tra điện áp Vcore, mạch VRM và kiểm tra RAM.

3a. Kiểm tra điện áp Vcore và mạch VRM

Mạch VRM (Voltage Regulator Module) chịu trách nhiệm cung cấp điện áp ổn định cho CPU. Đây là một trong những khu vực dễ gặp lỗi nhất trên mainboard.

Cách kiểm tra:

• Khi chưa gắn CPU: Cấp nguồn cho mainboard và đo điện áp Vcore tại đầu cuộn dây ra của mạch VRM. Nếu điện áp dao động từ 5V – 10V, có thể mạch VRM bị chập Mosfet.
• Khi đã gắn CPU: Điện áp Vcore tại đầu cuộn dây phải đạt khoảng 1.5V. Nếu không, mạch VRM có thể không hoạt động.

Ví dụ thực tế: Một mainboard ASUS gặp lỗi không khởi động, sau khi kiểm tra phát hiện Mosfet trong mạch VRM bị chập. Kỹ thuật viên đã thay Mosfet mới và mainboard hoạt động bình thường.

3b. Kiểm tra RAM

RAM là linh kiện quan trọng, và lỗi RAM có thể khiến máy tính không khởi động hoặc hoạt động không ổn định.

Cách kiểm tra:

• Sử dụng Windows Memory Diagnostic: Phù hợp với máy tính còn truy cập được vào hệ điều hành.
• Sử dụng MEMTEST86: Dành cho máy tính không thể truy cập Windows. Phần mềm này cung cấp kết quả chi tiết và đáng tin cậy hơn.

Lưu ý: Nếu RAM không tương thích với mainboard, bạn cần thay thế RAM phù hợp.

4. Kiểm Tra Xung Reset

Xung Reset đảm bảo hệ thống khởi động đúng cách. Nếu xung Reset không hoạt động, mainboard sẽ không thể khởi động.

Cách kiểm tra: Quan sát đèn Reset trên card test:

• Nếu đèn sáng bình thường và tự tắt, mạch Reset hoạt động tốt.
• Nếu đèn sáng mãi hoặc không sáng, mạch Reset có thể bị lỗi.

5. Kiểm Tra BIOS

BIOS là phần mềm cơ bản giúp khởi động và kiểm soát phần cứng. Lỗi BIOS có thể khiến mainboard không hoạt động.

Cách kiểm tra phiên bản BIOS:

• Sử dụng BIOS menu: Truy cập vào BIOS khi khởi động máy.
• Sử dụng System Information: Nhấn tổ hợp phím Windows + R, nhập msinfo32 để kiểm tra thông tin BIOS.
• Sử dụng Command Prompt: Nhập lệnh wmic bios get smbiosbiosversion để xem phiên bản BIOS.

Lưu ý: Nếu BIOS bị lỗi, bạn có thể thử cập nhật BIOS hoặc nạp lại firmware BIOS.

Việc kiểm tra và sửa chữa mainboard đòi hỏi sự cẩn thận và kiến thức chuyên môn. Hy vọng với hướng dẫn chi tiết trên, bạn có thể tự mình xác định và khắc phục các lỗi cơ bản trên mainboard. Nếu gặp phải các lỗi phức tạp hơn, hãy tìm đến các trung tâm sửa chữa uy tín để được hỗ trợ.

Câu hỏi thường gặp

Nguyên nhân phổ biến nào gây hỏng mainboard?

Có 5 nguyên nhân phổ biến gây hư hỏng mainboard bao gồm:

• Nguồn điện không ổn định (điện áp tăng đột ngột).
• Nhiệt độ cao do tản nhiệt kém.
• Hỏng tụ điện (tụ phồng hoặc rò rỉ).
• Nước hoặc độ ẩm xâm nhập.
• Sử dụng linh kiện không tương thích (RAM, CPU).

Mainboard thường có những lỗi phổ biến nào?

7 lỗi thường gặp với mainboard máy tính bao gồm: lỗi hở chân không socket, không nhận card mở rộng hoặc RAM, chết BIOS, phù tụ, không có hình ảnh trên màn hình, và tình trạng máy tính laptop/PC bị tê liệt hoàn toàn. Xem chi tiết bài viết 7 lỗi thường gặp của mainboard và cách khắc phục hiệu quả.

Làm thế nào để kiểm tra tụ điện trên mainboard?

Sử dụng đồng hồ vạn năng để đo điện dung của tụ. Nếu tụ bị phồng, rò rỉ hoặc giá trị điện dung không đạt tiêu chuẩn (thường ±10% giá trị ghi trên tụ), cần thay thế tụ mới.

Những công cụ nào cần thiết để sửa chữa mainboard?

Các công cụ cần thiết bao gồm:

• Đồng hồ đo điện (multimeter).
• Máy khò nhiệt (hot air gun).
• Kẹp IC và mỏ hàn.
• Card test mainboard để kiểm tra lỗi.
• Thiết bị đo xung clock.

Làm thế nào để xử lý mainboard bị hỏng do nước?

5 việc cần làm ngay khi mainboard bị vào nước:

• Ngắt nguồn ngay lập tức.
• Tháo rời mainboard và lau khô bằng khăn mềm.
• Sử dụng cồn isopropyl 99% để làm sạch các khu vực bị ảnh hưởng.
• Sấy khô bằng máy khò nhiệt ở nhiệt độ thấp (dưới 60°C).
• Kiểm tra lại các linh kiện trước khi lắp đặt.

Làm thế nào để kiểm tra khe cắm PCIe hoặc SATA?

4 bước cần làm để kiểm tra khe cắm PCIe và SATA:

• Sử dụng card test PCIe để kiểm tra tín hiệu.
• Kiểm tra vật lý xem có chân cắm nào bị cong hoặc gãy không.
• Đo điện áp tại các chân nguồn của khe PCIe (thường là 3.3V, 5V hoặc 12V).
• Thử cắm thiết bị khác để xác định lỗi.

Làm thế nào để phân biệt lỗi phần cứng và lỗi phần mềm trên mainboard?

Phân biệt mainboard lỗi do phần cứng hay phần mềm qua các dấu hiệu sau:

• Lỗi phần cứng: Máy không khởi động, không có tín hiệu từ BIOS, hoặc có mùi cháy.
• Lỗi phần mềm: Máy khởi động nhưng không vào được hệ điều hành, hoặc xuất hiện thông báo lỗi BIOS.

Cách kiểm tra và thay thế pin CMOS?

Kiểm tra điện áp pin CMOS bằng đồng hồ đo điện. Điện áp tiêu chuẩn là 3V. Nếu điện áp dưới 2.5V, cần thay pin mới (thường là loại CR2032). Sau khi thay pin, thiết lập lại ngày giờ và các cài đặt BIOS.

Làm thế nào để kiểm tra cổng USB hoặc LAN trên mainboard?

Sử dụng thiết bị kiểm tra cổng USB để đo dòng điện và điện áp (thường là 5V). Kiểm tra cổng LAN bằng cách kết nối với thiết bị mạng và kiểm tra tín hiệu đèn LED. Nếu không hoạt động, kiểm tra IC điều khiển USB hoặc LAN.

Làm thế nào để kiểm tra khi mainboard không nhận GPU?

Kiểm tra khe PCIe bằng cách cắm GPU khác. Đảm bảo nguồn cấp cho GPU đầy đủ (thường là 6-pin hoặc 8-pin). Cập nhật BIOS để hỗ trợ GPU mới. Kiểm tra xung clock và điện áp tại khe PCIe.

Làm thế nào để bảo trì và vệ sinh mainboard?

Những việc cần làm thường xuyên để bảo vệ mainboard luôn hoạt động hiệu quả:

• Sử dụng bình khí nén để thổi bụi.
• Lau sạch bề mặt bằng cồn isopropyl và bàn chải mềm.
• Kiểm tra và thay thế keo tản nhiệt trên chipset nếu cần.
• Đảm bảo môi trường sử dụng không có độ ẩm cao và nhiệt độ ổn định.

Địa chỉ nào sửa chữa mainboard máy tính, laptop uy tín tại HCM?

Incare là một trong những địa chỉ sửa chữa mainboard máy tính và laptop uy tín tại TP.HCM, với các ưu điểm nổi bật sau:

• Kinh nghiệm lâu năm: Incare có đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm, chuyên xử lý các lỗi phức tạp trên mainboard của nhiều dòng máy tính và laptop khác nhau.
• Trang thiết bị hiện đại: Công ty được trang bị đầy đủ các thiết bị chuyên dụng như máy khò nhiệt, máy đo xung clock, và card test mainboard, đảm bảo quá trình sửa chữa chính xác và hiệu quả.
• Dịch vụ nhanh chóng: Khách hàng có thể sửa chữa lấy liền trong ngày đối với các lỗi phổ biến, tiết kiệm thời gian.
• Chi phí hợp lý: Giá cả cạnh tranh, minh bạch, không phát sinh chi phí ẩn, phù hợp với nhiều đối tượng khách hàng.
• Bảo hành dài hạn: Các dịch vụ sửa chữa tại Incare đều đi kèm chính sách bảo hành rõ ràng, mang lại sự yên tâm cho khách hàng.
• Tư vấn tận tình: Đội ngũ nhân viên hỗ trợ khách hàng nhiệt tình, giải đáp mọi thắc mắc và đưa ra giải pháp tối ưu nhất.

Với những ưu điểm trên, Incare là lựa chọn đáng tin cậy khi bạn cần sửa chữa mainboard máy tính hoặc laptop tại TP.HCM.